Quand utilizar « dempuèi » o « de » quand parlèm de luòc o de temps ?
« Li cridavan del camin estant los païsans »
En occitan lengadocian, òm pòt pas revirar lo francés « depuis » per « dempuèi » s’òm vòl parlar d’una provenéncia d’endreit. « Dempuèi » s’emplega sonque pel temps. Atal, om dirà : « L’ai pas vist dempuèi lo mes passat » (« Je ne l’ai pas vu depuis le mois dernier »). E s’i cal pas enganar, se per còp d’asard òm disiá quicòm coma : « L’ai pas vist dempuèi Tolosa », aquò voldriá pas dire qu’òm l’agèsse pas vist de Tolosa, vila ont òm se trobariá ! Aquò significariá simplament qu’òm l’auriá pas vist dempuèi lo moment, per exemple, ont òm agèt una reunion amassa a Tolosa (= « Je ne l’ai pas vu depuis la fois où nous nous étions réunis à Toulouse »).
Ambe « dempuèi » la dimension es donc pas jamai la de l’espaci mas totjorn la del temps. Alavetz, coma far per revirar « depuis » s’òm vòl dire la provenéncia d’endreit ? La forma pus simpla, e la sola -a ma coneissença- que siágue emplegada dins una part dels airals legadocians, coma l’Agenés, aquò’s « de ». Per exemple : « De París poiràs contunhar a t’ocupar de l’entrepresa » (« Depuis Paris, tu pourras continuer à t’occuper de l’entreprise »).
Mas òm tròba tanben « d’estant » seguit del nom de l’endreit : aquò’s la forma emplegada per Andrieu Lagarda, nascut a Bélesta (Arièja) : « Òu ! Pitaluga, li cridavan d’estant lo camin los païsans » (= « depuis le chemin »). Òm pòt bastir tanben aquela construccion en començant per « de » seguit del lòc e en acabant per « estant », çò que donariá aicí : « Li cridavan del camin estant los païsans ». Enfin, Joan Larzac o son fraire Ives Roqueta, nascuts a Sèta, emplegan l’expression « dins de » : « Dins d’aicí, es pas evident, mas veiràs », escriu per exemple Ives Roqueta, dins Argerianas) (= « Depuis ici, ce n’est pas évident, mais tu verras »).
Joan-Pèire Tardiu
Fòto : Manu_H
En aliança amb 
