Los sòcis deu Congrès permanent de la lenga occitana
Aprene
APRENE, creat lo 26 de heurèr de 1995 a Montpelhièr, enregistrat au Jornau Oficiau de la Republica Francesa lo 19 d'abriu de 1995, qu'a ua convencion dab lo ministèri de l'Educacion nacionau despuish lo 6 de mai de 1996. Qu'ei matriculat au Repertòri Nacionau deus Establiments dab lo n°034 2007X. Qu'ei afiliat a l'Institut Superior de las Lengas de la Republica Francesa, peu mejan d'ua convencion en data deu 15 d'octobre de 1997. Creat en 1997, l'ISLRF qu'amassa atau los cinc hialats d'escòlas immersivas en lengas regionaus entà la mesa en plaça de la formacion deus lors ensenhaires. Aqueths cinc hialats que son ABCM-Zweisprachigkeit entà l'alsacian/mosellan, Seaska entau basco, Diwan entau breton, Bressola entau catalan e Calandreta entà l'occitan.
Despuish lo 28 de julhet de 1997, ua convencion que ligava aqueth establiment d'ensenhament superior dab lo ministèri de l'Educacion Nacionau. Pr'amor de la refòrma dita de "masterizacion", duas navèras convencions qu'estón redigidas en 2011 dab lo ministèri de l'Ensenhament Superior d'ua part e dab lo ministèri de l'Educacion nacionau d'auta part. Lo caractèr pròpi deus establiments qui emplegan aqueths ensenhaires qu'ei l'accès deus escolans au bilingüisme gràcias a l'immersion en lenga regionau. Lo de las escòlas Calandretas qu'ei definit per la carta de Calandreta. Aqueth caractèr pròpi, de natura cognitiva (puishque mia a l'aquisicion de competéncias lingüisticas suplementàrias de las parts deus escolans) e de natura pedagogica (puishqu'induseish ua actitud pedagogica adaptada) qu'engendra especificitats qui deven estar presas en compte pendent la formacion deus ensenhaires.
L'Associacion Internacionau d'Estudis Occitans (IEO)
L'Associacion Internacionau d'Estudis Occitans (A.I.E.O.) qu'a per objectiu de favorizar e coordinar las recèrcas scientificas dens lo maine deus estudis occitans. Qu'a atau per vocacion d'amassar, en dehòra de tota doctrina o tendéncia, tots los qui's consacran ad aqueras recèrcas capvath lo monde sancèr, que sian medievistas o modernistas, lingüistas o literaris, istorians, antropològues, musicològues…, qui considèran los problèmas de la lenga e de la literatura d'òc en eths medishs o dens los lors rapòrts dab lo lor environament culturau e sociau. L'Associacion qu'ei un lòc d'encontre e de dialògue enter disciplinas relhevant de l'ensemble de las sciéncias umanas e sociaus.
L'istòria de l'AIEO que comença en 1981. Mes, com tot, qu'ei precedida d'ua preïstòria. De 1955 enlà, los cercaires qui, pertot capvath lo monde, tribalhavan sus la matèria occitana s'avèvan pres la costuma informau de s'amassar cada tres ans dens ua vila deu Mieidia de França (Avinhon, Ais, Bordèu, Niça, Montpelhièr, Monteleimar...) dens l'encastre de Congrès de Lenga e literatura d'òc e d'estudis francoprovençaus. En 1981, aqueth Congrès que's tien en Belgica, a Lieja, e qu'ei aquera annada que's decideish la creacion d'ua associacion qui a per objectiu la promocion deus estudis occitans dens l'ensemble de las disciplinas de las sciéncias sociaus e umanas, e amassant d'ua part los universitaris tribalhant dens aqueras disciplinas, d'auta part de las non-universitaris qui ajan hèit pròva de la lor competéncia. Qu'ei alavetz adoptat lo principi d'encontres regulars, qu s'agesca de congrès triannaus, (nau enter 1984 e 2008) o de collòquis intermediaris o jornadas d'estudi sus problematicas cibladas (nau despuish 1983). Qu'ei tanben adoptat lo principi d'ua colleccion de publicacions scientificas, tèsis o edicions de tèxtes occitans.
L'Associacion qu'a d'un aute costat publicat mantun bulletin, 14 au dia de uei, consacrats sia a har lo punt sus tau camp de recèrcas (sociolingüistica, literatura medievau, literatura occitana en generau...), sia a presentar la bibliografia scientifica deus aderents de l'associacion. Los congrès triannaus que's debanan l'estiu sia dens ua vila deu Mieidia de França sia dens ua vila universitària estrangèra.
Centres de formacion professionau en occitan
L'objectiu principau deu hialat deus Centres de formacion professionau en occitan (CFPOC) qu'ei de desvolopar l'apropriacion de la cultura e de la lenga occitanas en organizar cors e estagis. Lo hialat deus CFPO qu'òbra despuish mantua annada en favor deus publics en dificultat d'insercion professionau per la mesa en plaça d'accions de formacion sus mantun bacin d'emplec.
Lo CIRDÒC - Institut occitan de cultura
Lo Centre internacionau de recèrca e documentacion occitanas (CIRDÒC – Institut occitan de cultura) qu'estó creat en 2019 dab la fòrma d'un establiment public de cooperacion culturau a vocacion nacionau e internacionau per l'Estat (Ministèri de la Cultura), las Regions Occitània e Novèla Aquitània, la Vila de Besièrs, los Departaments d'Erau, de Pirenèus Atlantics e d'Aude, las comunautats d'aglomeracion de Pau Bearn Pirenèus e Besièrs Mediterranèa.
Las nau institucions publicas fondatoras que decidín de fusionar las missions, los mestièrs e expertesas de dus organismes precedents qui marquèn lo desvolopament de l'accion publica en favor de la lenga e de la cultura occitanas, l'Institut occitan Aquitània e lo Centre interregionau de desvolopament de l'occitan.
La creacion d'un organisme navèth, dab la fòrma d'un EPCC fondat peu Ministèri de la Cultura, los conselhs regionaus d'Occitània e de Novèla Aquitània, la Vila de Besièrs, los conselhs departamentaus d'Erau, de Pirenèus Atlantics, d'Aude e las comunautats d'aglomeracion de Pau Bearn Pirenèus e de Besièrs Mediterranèa que representa ua oportunitat dens l'elaboracion e la mesa en òbra de las politicas publicas en favor de la diversitat culturau en generau, de la preservacion e deu desvolopament de la cultura occitana capvath lo monde deu sègle XXI en particular.
Lo CIRDÒC – Institut occitan de cultura qu'ei l'organisme public a vocacion nacionau e internacionau cargat de la sauvaguarda, de la coneishença e de la promocion de la cultura occitana.
Qu'a per mission, enter autas :
- d'amassar, produsir, difusir las ressorsas e los sabers deu maine occitan dens ua mirada enciclopedica, de contribuir au desvolopament de las coneishenças e a la lor difusion au plan nacionau e internacionau ;
- d'obrar a la conservacion deu patrimòni artistic, scientific e documentari en lenga occitana, en particular per la gestion e lo desvolopament d'ua colleccion publica de referéncia nacionau e internacionau dens lo son maine per crompa, recepcion de dons, legats e depaus dens l'encastre d'ua politica d'aquisicion definida dens lo son projècte d'establiment ;
- de contribuir au debat d'idèa, au dialògue interculturau e a l'accès de tots aus sabers e a la creacion artistica per accions de programacion evenimenciau e ua auhèrta de servicis e de practicas culturaus dens e hòra deus sons locaus ;
- de participar au desvolopament e a la promocion deu territòri per accions culturaus, toristicas, d'innovacion e de desvolopament de la recèrca ;
- d'obrar a la preservacion e a la transmission deu patrimòni literari, artistic, e deu patrimòni etnologic e immateriau de l'espaci occitan ;
- de contribuir a la preservacion e a la promocion de la diversitat de las expressions culturaus occitanas dens ua mirada de promocion deu dialògue interculturau e de desvolopament de la cooperacion internacionau en matèria de cultura.
Lo CIRDÒC – Institut occitan de cultura qu'ei tanben destinat a animar la cooperacion enter las collectivitats territoriaus, los lors gropaments e l'Estat qui exerceishen ua competéncia partatjada en matèria culturau e en matèria de promocion de las lengas de França. Qu'ei en particular ua de las atrunas de la cooperacion interregionau, anciana e estructurada enter mantua region de l'espaci occitan en França e en Euròpa.
Las colleccions, servicis e mejans de l'establiment que son desplegats sus diferents sites e pòles de competéncias, en gestion dirècta o dens l'encastre d'ua politica de cooperacion dab organismes associats.
Las accions deu CIRDÒC – Institut occitan de Cultura que s'articulan enter los dus grans pòles de competéncias e mestièrs eretats deus establiments dont torna préner las missions (Centre internacionau de documentacion occitana puish Centre interregionau de desvolopament de l'occitan de 1975 a 2017 e Institut occitan Aquitània de 1996 a 2017), a saber :
- un centre de ressorsas enciclopedica de referéncia nacionau e internacionau assegurant un servici public d'informacion e de documentacion en tot perseguir la soa mission de conservatòri de las expressions culturaus, scientificas, politicas e sociaus occitanas ;
- ua atruna de cooperacion, d'engenheria de projècte e d'articulacion de las politicas publicas entà las collectivitats aderentas e d'acompanhament deus actors institucionaus, professionaus e associatius en agir entau desvolopament de las practicas e expressions occitanas auprès de la societat actuau.
La Confederacion Calandreta
La Confederacion Calandreta – Ensenhament laïc immersiu occitan qu'a per objècte de sostiéner e promòver la lenga e la cultura occitanas per l'accion de las calandretas, establiments d'ensenhament laïc, en bastir lo bilingüisme occitan-francés per immersion en referéncia a la Carta dita “Carta Calandreta”. La confederacion qu'assegura la coordinacion de l'ensemble de las estructuras Calandreta, la coesion deu movement e la conformitat deus establiments a la Carta.
Los mejans d'accion de la confederacion que son sustot l'organizacion e la gestion d'establiments escolars e paraescolars, l'edicion de libes e publicacions, l'organizacion d'exposicions, de congrès, de conferéncias e d'espectacles, la formacion. La Confederacion Calandreta qu'ei mandatada per las associacions locaus Calandreta gestionàrias d'establiments e las lors federacions, entà estar lo lor representant com interlocutor e partenari deus poders publics. Qu'ei associada a las negociacions miadas e aus acòrds concludits per las associacions locaus e las lors federacions aus lors nivèus de responsabilitat e qu'ei sola abilitada entà miar totas negociacions e bastir tots acòrds aus nivèus de responsabilitat superiors. La confederacion qu'ei sola abilitada a miar, en relacion dab las federacions regionaus, las negociacions portant suus efectius, lo nombre de pòstes e lo projècte educatiu deus establiments Calandreta.
La confederacion qu'ei garanta de l'identitat Calandreta. Qu'acòrda la son agradament a las associacions prefigurativas d'establiments d'ensenhament Calandreta, aus establiments d'ensenhament Calandreta e a las associacions locaus qui las gereishen, a las lors federacions e a tota estructura dont la creacion e haré besonh entà concórrer a l'objècte de l'associacion. Aqueth agradament confederau qu'ei contractuau e ligat a la qualitat de membre de dret de la confederacion :
- qu'implica lo dret d'utilizar lo nom “ Calandreta ” e de recéber l'ajuda de l'ensemble deu movement Calandreta ;
- qu'implica lo dever de participar a las reünions, congrès e comissions hicats en plaça per la confederacion e las federacions, atau com lo de's sosméter au contròle e a la regulacion de la confederacion.
La Ciutat
La Ciutat creativa de la cultura bearnesa qu'ei un tèrçlòc dens los quartièrs deu Hédas e de las Halas, a Pau, en Bearn, e dens lo Monde.
« la Ciutat » qu'ei purmèr un desfís, puish ua idèa, fin finau deus lòcs.
- Un desfís lançat per l'Aglomeracion Pau Bearn Pirenèus entà escríver lo projècte d'un tèrçlòc bearnés en plen centre-vila.
- Ua idèa portada per un collectiu d'un trentenat d'estructuras entà har víver de faiçon obèrta e creativa la lenga e la cultura.
- Deus lòcs portats per un modèle economic, un programa d'activitats, un mòde de governament e un modèle juridic innovants.
« la Ciutat » qu'ei ua aventura grana, un desfís e ua jòga entà doman, ua jòga dens lo quau la nosta lenga e la nosta cultura que son uei indispensablas . La Ciutat n'a pas solament l'ambicion de har víver la nosta lenga e la nosta cultura mes que vòu bastir per l'intelligéncia collectiva, per la cooperacion, ua alteritat culturau e lingüistica dinamica, radianta e arcuelhiva.
Qu'ei ua responsabilitat istorica : la responsabilitat d'irrigar lo noste territòri de çò qui ns'èm entad ac har mei hòrt, mei viu, hidant, gaujós e obèrt. Luenh deus replecs estructuraus e de las dissensions, aquera ambicion, ne la bastiram pas que collectivament. Que volem que cadun qu'i posca contribuar, d'on que viénia dens lo respècte de la soa etica, las soas identitats, las soas valors, los sons objectius, lo son caractèr net e la soa autonomia, a la mesura deus sons mejans dens ua aviada solidària e soscada.
Que desiram transméter, partatjar, balhar çò qui ns'avem en mei preciós : la nosta lenga e la nosta cultura, e aquò, dab lo mei gran nombre, shens distincion. Que reivindicam ua dignitat . Aquera dignitat d'ua identitat rica, obèrta e inclusiva, que's viu en parlant, en escrivent, en legent, en cantant, en dançant, en contant, en minjant, en bevent, en creant e en partatjant lòcs, deus moments, de las iniciativas. Qu'ei dens ac har amassa qu'aquera identitat vedó e que viurà .
Quiò, qu'imaginam lo retorn de la lenga dens l'espaci public, mes pas solament. La Ciutat que deu estar ua atruna entà sostiéner e desvolopar las iniciativas culturaus, economicas, sociaus e solidàrias qui pòrtan e que son portadas per la nosta cultura .
La Ciutat qu'ei un lòc qui potza dens la nosta Istòria, sustot dens las Fors de Bearn fondats sus la nocion de pacte, entà recéber, cooperar, experimentar, crear. Qu'ei ua plaça publica, obèrta, un fòrum on lo dret de « ciutat » (citat) que's partatja dab fòrça e dignitat. Totun, la Ciutat n'ei pas qu'un lòc : qu'ei tanben e sustot ua utopia coconstruite vadent realitat, un cambiament de dimension, ua èrsa collectiva, ua necessitat urgenta. Qu'ei adara o jamei de har amassa e que's pòt esperar qu'aqueth gran obrador cooperatiu eishamiarà dab bonaür dens los autes país d'Occitània.
L'Institut d'Estudis Occitans (IEO)
L'Institut d'estudis occitans - IEO qu'ei ua associacion creada en 1944. La soa mira qu'ei la continuitat e lo desvolopament de la lenga e de la cultura occitanas dens l'ensemble de la soa aira territoriau. Entà assegurar aqueth objectiu, l'IEO que s'emplega cada dia a obtiéner ua plaça mei importanta entà l'occitan dens la vita publica, los mèdias e l'ensenhament. L'IEO, qu'ei egaument l'accion quotidiana de cada aderent entà que la cultura occitana sia l'expression d'ua cultura viva e contemporanèa, creatora e innovatora, qui assumeish egaument la soa istòria. Au dia d'uei, l'IEO qu'a 1 500 aderents e 40 emplegat qui tribalhan dens las diferentas associacions federaus deu hialat de l'IEO, qui ei partatjat en 28 seccions departamentaus e 7 seccions regionaus federadas. En mei, mantun sector, associacions o membres de l'IEO que s'aucupan d'activitats especificas .
- socializacion / comunicacion : brocadura L'occitan ques aquò ?, labèl Òc per l'occitan (valorizacion de l'emplec de la lenga dens l'economia), Que paginès occitanas (annuari occitan), Lo servici de l'emplec (mesa en relacion deus cercaires d'emplecs e de las enterpresas) ; participacion a Anem Òc (platafòrma reivindicativa entà la mesa en plaça d'ua politica lingüistica).
- servici lingüistic : servici deu patrimòni lingüistic (informacion, recèrcas toponimicas, ajuda a la mesa en plaça d'ua senhaletica bilingua).
- cors entaus adultes : campanha de promocion deus cors d'occitan, creacion d'un labèl de qualitat (PARLESC).
- sector libe : IEO-IDECO qu'ei lo sector d'edicion e de difusion de l'Institut d'Estudis Occitans, qui assegura la màger part de la produccion occitana. Mantua seccion departamentau e regionau que desvolòpa egaument ua activitat d'edicion .
L'IEO qu'ei ua associacion lei 1901 reconeguda d'utilitat publica (1949) e aprovada Jeunesse e educacion populara (1986). Qu'ei membre deu Hialat Europèu de Promocion de la Diversitat Lingüistica (NPLD), deu Comitat Francés de las Lengas Mensh Espandidas (EBLUL-França) e deus Encontres Interregionaus, qui amassan representants de las diferentas lengas de França.
Federacion deus Ensenhaires de Lenga e de Cultura d'Òc (FELCO)
Creada en 1987, la Federacion deus Ensenhaires de Lenga e Cultura d'Òc que regropa las associacions regionaus d'ensenhaires d'occitan de l'Educacion nacionau. Aqueras associacions que son obèrtas a tota persona qui tribalha a la transmission de la lenga e de la cultura occitanas de la mairau a l'universitat.
L'ensenhament de l'occitan que s'adreça a tots : que permet de desvolopar aptituds intellectuaus, lingüisticas e culturaus, la mestresa deu lengatge en generau, deu francés en particular, las aptituds aus aprendissatges de las lengas, tot en preparant los escolans a assumir de las identitats a mantun nivèu, pluraus e complementaris, dens lo lor environament pròche o mei luenhèc. Los apòrts de la cultura occitana que contribuan a ua coneishença melhora e compreneson de França dens totas las soas compausantas. Uei, los estudis d'occitan qu'an desbocs professionaus de mei en mei variats .
La FELCO qu'enten donc melhorar las condicions d'ensenhament, tant entaus escolans qui entaus ensenhaires, e desvolopar aqueth ensenhament a tots los nivèus segon tres èishs : la sensibilizacion-iniciacion entà tots, l'ensenhament opcionau de lenga e cultura, l'ensenhament bilingüe francés-occitan. Mei largament, la FELCO que prepausa d'integrar dens lo sòcle comun de las coneishenças e de las competéncias relativas a las lengas e culturas istoricas de França.
Com associacion professionau, la FELCO qu'ei interlocutora deu Ministèri de l'Educacion nacionau : que reclama ua vertadèra auhèrta d'ensenhament de l'occitan se prement deus mejans e deus tèxtes oficiaus adaptats. La FELCO qu'ei egaument en ligam dab las collectivitats territoriaus qui sostienen la transmission de la lenga e de la cultura d'Òc. Qu'a participat a la coordinacion Anem Òc ! de las associacions culturaus de promocion de l'occitan.
Au plan generau, l'accion de la FELCO que's plaça dens l'encastre de la Convencion de l'Unesco sus la proteccion e la promocion de la diversitat de las expressions culturaus ratificada per França lo 18 de deceme de 2006. La F.E.L.C.O qu'ei membre de la FLAREP (Federacion entà las Lengas Regionaus dens l'Ensenhament Public) e de l'APLV (Associacion deus Professors de Lengas Vivas).
Novelum - IEO Perigòrd
Novelum qu'ei ua associacion lei de 1901. Que s'agí de la seccion périgourdine de l'Institut d'Estudis Occitans, associacion reconeguda d'utilitat publica, sostienuda peu departament de Dordonha. Novelum qu'a entà mira la promocion e la coneishença de la cultura occitana, e la practica de l'occitan, partida integranta deu noste patrimòni culturau. La soa zòna geografica d'activitat qu'ei principaument Peirigòrd, mes que s'espandeish pontuaument enlà, en collaboracion dab las autas seccions de l'IEO, e autes partenaris.
Edicion : L'edicion de libes e de disques sus la lenga e la cultura occitanas atau com Paraulas de Novelum la nosta revista trimestrau.
Aprendissatge : l'aprendissatge de la lenga, per la publicacion de materiau pedagogic e l'organsiation d'estagis, de talhèrs, de cors.
Socializacion : estar au servici de la lenga e de la cultura occitanas, entà facilitar la coneishença de la cultura occitana e l'usatge de la lenga : socializacion de las fòrmas occitanas deus noms de lòcs, traduccions,conferéncias,..
Recèrca : la recèrca, peu collectatge de las tradicions popularas, los estudis deus noms de lòcs e de personas, deus tèxtes ancians, l'istorian e l'organizacion de collòquis.
Óc-Bi
Òc-Bi qu'ei l'associacion entau bilingüisme francés-occitan dens l'ensenhament public .
L'associacion qu'amassè parents e deus ensenhaires entà desvolopar l'ensenhament en duas lengas : francés e occitan.
Òc-Bi que tribalha en associacion dab l'Educacion nacionau, per convencion dab l'OPLO (Ofici Public de la Lenga Occitana) entà las regions Navèra Aquitània e Occitània Pirenèus-Mediterranèa e mantun departament. L'associacion qu'a entà mission d'obrar sus l'ensemble de las acadèmias concernidas per la lenga occitana. Òc-Bi qu'adereish a la FLAREP (Federacion entà las Lengas Regionaus dens l'Ensenhament Public)
Ostal del Telh
Un lòc de ressorsas : l'Ostal del Telh qu'ei ua libreria occitana multimèdia, ua sala de reünion equipada, un lòc de repeticions, d'espectacles entà de petitas fòrmas artisticas, ua mediatèca fisica e numerica, un centre de formacion professionau. Mes tanben deus burèus associatius, deus cors de lenga o de cosina, de las animacions, de las exposicions, un quadre de tribalh entaus individús e organismes qui òbran au desvolopament de la cultura occitana, ua possibilitat de tribalh collaboratiu e de conselh de consultants, deus encontres.
Un lòc d'encontres : la cultura occitana qu'ei intimament ligada a practicas culturaus e artisticas constitutivas deus nostes territòris : cant, conte, musica, dança, literatura, etc. L'un deus objectius d'Ostal del telh qu'ei de méter endavant aqueras practicas en favorizant los encontres enter lo public & los actors de la cultura occitana (artistas, associacions, calandretas,...) dens un esperit de partatge e d'obertura. La dimension intergeneracionau qu'ei egaument presenta dens lo projècte de l'Ostal del telh : en remetent au gost deu dia lo patrimòni orau deus nostes territòris, dens ua desmarcha modèrna e gran public, l'Ostal del telh que permet de téisher deus ligams hòrts enter los joens e los nostes ancians.
Un lòc cargat d'istòria : reabilitat en 2018 per la Vila d'Orlhac, l'Ostal del Telh qu'abriga despuish 2018 un detzenat d'associacions e d'organismes occitans amassats dens l'ACEOC. Lo son nom navèth, l'Ostal del telh, “l'Ostau deu telh” en occitan, que s'inspira deu qui los Aurillacois an emplegat pendent decennias. L'Embarra Deltheil qu'ei situat dens l'ancian vilatge de Lescudilliers, dont lo nom de lòc vien de l'occitan l'escudelièr, “lo vaisherèr”. Meilèu qu'un mòble, aqueth mot que devè designar ua tèrra on se trobava nombrós tèstes de terralhas : dens aquera zòna, l'aucupacion gallo-romana qu'ei estada densa, com ac mòstra la descobèrta, en 1977, deu temple d'Aron, a quauquas centenas de mètres d'ailà.
