Corrièr de parlamentaris, creacion d’un document de divulgacion, remesa deu rapòrt de la comission parlamentària e clam portat a l’ONU : l’actualitat pertocant la lei Molac qu’ei densa aqueste estiu.
Corrièr de 140 parlamentaris entau cambiament de l’article 2 de la Constitucion
140 parlamentaris que sollicitèn lo 15 de junh passat ua revision de la Constitucion entà miélher emparar las lengas regionaus, a l'iniciativa de Monique de Marco, raportaira de la lei au Senat e senatora de Gironda atau com de Paul Molac, deputat de Morbihan, autor e raportaire de la lei a l'Assemblada nacionau.
En seguida de la decision deu Conselh constitucionau deu 21 de mai passat qui avè declarat inconstitucionau l'usatge deus signes diacritics en lenga regionau atau com l'ensenhament d'aqueras lengas peu metòde de l'immersion, l'òra n’ei pas a la resignacion.
Lo metòde pedagogic de l'immersion qu’ei coneishut com lo mei eficaç tà formar locutors navèths, e atau assegurar la preservacion e la transmission de las nostas lengas regionaus.
Qu’ei en aqueth sens qu’ua letra ubèrta signada per 140 parlamentaris, dont 125 deputats e senators gessits de 15 deus 17 grops parlamentaris de l'Assemblada nacionau e deu Senat estó adreçada au President de la Republica. Qu’ei demandat au poder executiu qu’a tèrmi hèra brac, daubuas guarantidas e poscan estar muishadas entà sauvaguardar e perennizar las cordèras e los establiments d'ensenhament en immersion existents en lenga regionau.
D'un aute costat, lo constat qu’ei hèit que uei, de cap a la portada dada a l'interpretacion de l'article 2 de la Constitucion, sonque ua revision constitucionau e permeterà de securizar definitivament la promocion, la preservacion e la transmission de las nostas lengas regionaus. Qu’ei en aqueth sens que lo President de la Republica estó aperat a aviar un procediment de revision constitucionau.
Aqueth procediment que pòt estar aviat en tres mes, be n’ei donc mei que haseder de s’i har abans la fin deu mandat, se n’ei l'intencion deu President de la Republica e deu Govèrn.
Çò que la lei Molac va cambiar concrètament per l’occitan
Atau que s’apèra lo document aprestat per l’Ofici public de la lenga occitana qui permet, en mei de vulgarizar la situacion legislativa actuau, de’n saber mei suus punts claus de la lei. Aqueste document que torna préner los articles un per un, en har un comparèr clar sus çò de cambiat dab la lei, e l’impacte dirècte qui se’n segueish. Que serà actualizat a mesura qu’elements navèths e poscan estar comunicats.
Remesa deu rapòrt de la comission parlamentària tà çò de l’ensenhament immersiu
Lo dimèrcs 21 de julhet passat, los deputats Yannick Kerlogot e Christophe Euzet que remetón au purmèr ministre Jean Castex e au ministre de l’Educacion lo rapòrt parlamentari tà çò de l’ensenhament de las lengas regionaus en immersion.
Mes si los deputats e vòlen rassegurar los actors en seguida de la censura deu Conselh constitucionau, las reaccions a la lectura d’aqueth rapòrt ne son pas de las optimistas. « Pensament sus ua cama de husta » per Monique de Marco, proposicions qui « m’inquiètan » ce ditz Paul Molac, o enqüèra « pistas [...] interessantas mes limitadas » per Max Brisson : si la creacion d’un Conselh nacionau de l’ensenhament de las lengas regionaus o lo mantien de las uberturas de totas las escòlas immersivas a la rentrada be son saludats, lo recul per rapòrt a la mesa en question de la quita pedagogia immersiva e lo repòrt de la modificacion de la Constitucion a las eleccions ne passan pas. Lo Collectiu Pour que vivent nos langues que muisha autanplan la soa determinacion : « qu’èm hèra mobilizats e n’acceptaram pas que l’Estat e contunhe capvath la soa accion destructora ».
ELEN que pòrta lo clam a l’ÒNU.
Darrèra mesura en data, lo Hialat europèu entà l’egalitat per las lengas (ELEN) que sòrt de portar lo clam en adreçar ua letra d’allegacion au raportaire especiau tà çò de las questions relativas a las minoritats de l’ÒNU.
Que denóncia « ua politica preocupanta entau respècte deu lor dret a l’ensenhament de las loas lengas », mes tanben la « permanéncia d’ua volontat d’eradicacion de las lengas territoriaus autas que non pas lo francés ». Que vòu atau « tornar brembar a l’Estat francés las soas obligacions fondamentaus de proteccion de cap a las soas minoritats lingüisticas pròpias dens sa constitucion ».
Un ahar a seguir de pròche cap a la rentrada qui promet d’estar agitada.