Lo 23 de setembre, l’Institut d’estudis occitans dei Bocas dau Ròse organizava a Ais de Provença un omenatge a Bernat Molin, lo lingüista occitan que nos laissèt.
Aquela manifestacion, sostenguda per la Vila d’Ais, L’Ostau de Provença, lo Conselh de la lenga occitana e lo Congrès permanent de la lenga occitana se faguèt a l’Ostau de Provença dins l’encastre agradiu dau Pargue Jordan e la sala èra tot just pron granda per aculhir lo mond vengut li prene part.
Defuntat a Ais de Provença en març de 2020, Bernat Molin èra nascut a Vals, en Ardecha, en 1948. Agregat (1971) e doctor (1977) en matematicas menèt una carrièra de professor a Ais. Pron lèu, dins leis annadas 1970, comencèt per trabalhar amb lo Comitat d’estudis sestian e militèt activament a reviscolar l’Institut d’Estudis Occitans de Provença. Per amor de la lenga e amb tota la rigor de sa disciplina de formacion, se faguèt lexicograf (Diccionari de basa francés-provençau, 1992, reeditat en 2004) e gramatician especialista dau provençau (Grammaire provençale et cartes linguistiques, en collaboracion amb Guiu Martin, 1998) e dau parlar dau Bas-Vivarés (Grammaire occitane : le parler bas-vivarois de la région d'Aubenas, 2006). Pauc de temps davant sa despartida, acabèt la varianta provençala dau conjugador occitan en linha sus lo sit dau Congrès, que fuguèt un collaborator actiu dau Conselh lingüistic e mai de la Wikipèdia occitana.
Sota la presidéncia de Joèu Boc, president de l’IEO de Bocas de Ròse, prenguèron la paraula après eu :
– Miquèu Arnaud, escrivan, president de l’IEO de Provença ;
– Lauriana Aubèrt, nèça de Bernat Molin ;
– Josiana Ubaud, lingüista lexicograf e etnobotanista ;
– Joan Claudi Rixte, membre dau Conselh lingüistic dau Congrès, au nom de son president, Patric Sauzet, empachat, e dau Congrès permanent de la lenga occitana ;
– Domergue Sumien, lingüista, president dau Conselh de la lenga occitana ;
– Denis Capian, de l’IEO d’Ardècha, au nom de Bernat Salques, antropològ e collaborator de Bernat Molin dins lo Vivarés, qu’èra empachat.
Totei diguèron l’engatjament dau militant per la lenga, la qualitat irreprochabla de sei trabalhs de lingüista e la discrecion e la modestia d’aquel òme pedagòg e serviciós. Un omenatge simple, digne e qualitós, a l’imatge, se podriá dire, de l’òme qu’èra ansin saludat.
Lei dichas acabadas, venguèron puèi leis animacions previstas : l’espectacle presentat per la cantairitz Liza, lo filme de retrospectiva Un théâtre dans la ville sus l’òme de teatre Andrieu Neyton, dau Centre dramatique occitan de Tolon, un concèrt polifonic dau grop Tant que li siam, e un concèrt balèti animat per lo Duo Montanaro. Un autre biais de faire viure la lenga e de rendre omenatge a Bernat Molin.
Joan Claudi Rixte.
Vaquí l'omenatge del president del Conselh lingüistic, Patric Sauzet, legit pel Joan Claudi Rixte, membre del conselh ligüistic del Congrès, lo quite jorn :
« Es amb grèva pena e una prigonda tristor qu’aprengueriam lo decès de Bernard Moulin, vicepresident del Conselh lingüistic del Congrès permanent de la lenga occitana.
Avèm perdut un companh dins lo trabalh que sa competéncia e son eficacitat avián pas d’egalas que sa modestia e sa discrecion. Avèm perdut tanben un amic dins la vida que podiam totjorn saber fisable e segur a cada pas del camin.
Bernard èra matematician, agregat de matematicas en 1971 e doctor en 1977. Son especialitat èra la teoria dels grafes que me n’ensenhèt (es Patric que parla) las abeçaròlas a la primièira universitat occitana d’estiu de Montpelhièr en 1972. Per amor de la lenga occitana s’èra tanben fach lingüista e portèt a sos estudis de la lenga la rigor de sa disciplina de formacion.
Bernard viviá en Provença ont èra un actor màger de l’occitanisme dins la Region. Lingüista e practician total de la lenga occitana, Bernard desseparava pas la coneissença de la transmission, ni la descripcion de la regulacion.
Totes coneissèm e avèm a posita la gramatica provençala que n’es el l’autor amb Guiu Martin (Grammaire provençale, editada en 1983 e reeditada en 1998 e 2007), e ont las mapas descriptivas de la realitat dialectala provençala tradicionala acompanhan e sostenon la gramatica d’usatge.
Puèi nos porgiguèt en 1992 son Diccionari de basa elaborat amb lo meteis Guiu Martin e assegurat per l’intuicion nativa d’Elias Lèbre, locutor non lingüista qu’associèron a lor entrepresa. Una segonda edicion, enriquesida e assoplida fuguèt publicada en 2004.
Mai recentament, en 2006, devèm a Bernard una gramatica descriptiva de l’occitan de son caire de naissença, de l’autra man de Ròse dins lo sud de Vivarés (Grammaire occitane : le parler bas-vivarois de la région d'Aubenas).
Las reedicions, resseguidas e aumentadas, tant de la Gramatica provençala coma del Diccionari, atèstan de la qualitat e de la pertinéncia dels obratges. E devèm apondre que qualques setmanas davant sa mòrt, Bernard nos anoncièt la finalizacion de la varianta provençala del conjugador occitan en linha sul sit del Congrès.
A Bernard Moulin, los membres del Conselh lingüistic coma lo Congrès permanent dins son ensem volèm dire la nòstra gratitud per sa contribucion a la coneissença e la vida de la lenga. Oblidarem pas son investiment e sa reactivitat quora èra sollicitat, que ne faguèt un collaborator presat de totes. E oblidam pas ni mai sa participacion a la Wikipèdia occitana e que fuguèt un sòci fòrça actiu de l’Institut d’Estudis Occitans CREO Provença.
Al nom del Conselh e del Congrès e mai dins mon nom personal vòli saludar l’amic defuntat e assegurar totes sos parents e tenents que compartissèm lor dòl. Mas amb lo sovenir, lo travalh demorarà d’aquel lingüista rigorós que prenguèt part, coma autor o corrector, a mantunas publicacions qualitosas. »
- Patric SAUZET, president del Conselh lingüistic ;
- Maurici ROMIEU, vicepresident ;
- Arvèi LIEUTARD, secretari ;
- Cecila CHAPDUÈLH e Rafèu SICHEL-BAZIN, membres del burèu ;
- Gilabèrt MERCADIÈR, president del Congrès permanent de la lenga occitana.