Crèdits e mercejaments

Lo numeric occitan que s'ei desvolopat d'ua faiçon generau en darrèras : contienguts encciclopedics (Wikipèdia), patrimòni (Occitanica), mèdias (Octele), hialats sociaus que son autandes sectors d'ara enlà investits. Totun la lenga occitana que pateish tostemps d'un retard numeric deus bèths dab, en consequéncia, ua abséncia quasi totau dens atrunas d'ara enlà corrents (burotica, telefonia mobila, etc.). La pregnança creishenta d'aqueras tecnologias dens la vita vitanta (tribalh, desplaçaments, consomacion, educacion, vita sociau) que hèn de las tecnologias deu lengatge un factor suplementari de marginalizacion entà ua lenga dejà minorizada.

Aqueth fenomèn qu'ei descrivut e analisat dens un estudi realizat per META-NET, un hialat de recèrca qui amassa diferentas institucions, universitats e centres de recèrca e dont la mission principau ei la mesa en plaça de fondacions tecnologicas solidas entà ua Euròpa multilingua. Lo son Libe blanc que hè un estat actuau de las ressorsas e tecnologias deu lengatge entà trenta lengas europèas dens sheis maines (la traduccion automatica, la sintèsi e la reconeishença vocaus, la correccion ortografica, l'analisi semantic, l'analisi gramaticau e la generacion automatica de tèxte) e que perpausa tanben ua grasilha comuna de classificacion e d'avaloracion de las ressorsas e atrunas numericas. Los resultats de l'estudi que son particularament alarmants : los editors que soslinhan l'escart creishent enter las « granas » e las « petitas » lengas, qu'ei indispensable d'equipar totas las lengas (dont las mei petitas e las mensh dotadas) de las tecnologias de basa necessàrias, shens qué las lengas aqueras be son condemnadas a « l'extincion numerica ».

Entad aquò har, l'estudi que preconiza la creacion massiva de dadas, la mutualizacion au nivèu europèu, lo transferiment tecnologic enter las lengas, l'interoperabilitat de las ressorsas, de las atrunas e deus servicis.
Dens aqueth encastre, lo Congrès dab l'ensemble deus sons partenaris scientifics e institucionaus qu'a engatjat mantun programa de desvolopament de las tecnologias lengatgèras entà l'occitan : en 2014 qu'ei redigida la Huelha de rota de desvolopament numeric l'occitan, un document quadre pluriannau de planificacion de las òbras, que serà seguit de mantun programa operacionau (traductor automatic, sintèsi vocau, reconeishença vocau, clavèr predictiu, còrpus, etc.).

La Farga qu'ei lo portau collaboratiu TAL (tractament automatic de la lenga) entà l'occitan. Qu'auratz accès a l'ensemble de las ressorsas existentas gràcias a l'inventari de las ressorsas, que poderatz telecargar las atrunas (API, modules/plug-in), entrar en contacte dab la comunautat e har conéisher los vòstes projèctes.

Los lexics occitans publicats dinc adara qu'an coneishut fortunas divèrsas e qu'an fòrmas de las variadas : quantitativas, dab o shens definicions, publicats en format papèr o non, accessibles en linha o non… Que hasè donc mestièr de valorizar çò de hèit en har compte de las caracteristicas tecnicas e politicas que la terminologia occitana encontrarà en un aviéner pròche.

L'objectiu deu Tèrmòc qu'ei de perméter dens un purmèr temps un accès unic d'aqueths lexics au gran public, gràcias a ua mesa en coeréncia d'aquestes (format, còrpus, tractament de las varietats, etc.), e per l'integracion dens ua basa de dadas comuna publicada sus internet.

La màger part deus lexics qu'an, a partir d'un còrpus francés, tèrmes occitans eventuaument dab los lors sinonimes, e aquerò dens ua sola varietat. Que s'agirà d'aviar un plan d'extension deus lexics existents segon los principis d'accion deu Congrès : valorizacion de las fòrmas comunas e respècte de las varietats de l'occitan, tau com definits dens lo diccionari elementari deu Congrès.

Lo Congrès que recep capvath lo son pòle Lenga & Societat comandas publicas de produccion e de valorizacion de lexics. En un chepic d'eficacitat e entà suscitar l'interès deu public e entà valorizar los camps lexicaus investits, que's considèra ua mesa en situacion dab format audio e video deus tèrmes entà concretizar e har pertinentas las causidas terminologicas.

Un operator lingüistic au servici de las collectivitats

L'IGN atau com las regions Novèla Aquitània e Occitània / Pirenèus Mediterranèa que reconeishen lo Congrès permanent de la lenga occitana, organisme interregionau de regulacion lingüistica de l'occitan, com organisme competent dens lo maine de la toponimia occitana. Lo Congrès que desvolòpa dens aqueth encastre los èishs seguents :

• Enquèstas microtoponimicas.
• Restitucion o validacion ortografica deus noms de comunas.
• Restitucion o validacion ortograficas de las odonimes (microtoponimes urbans).
• Estudi preliminar a la mesa en plaça d'ua senhaletica bilingua (collectivitats territoriaus, establiments escolars, estructuras privadas).
• Coordinacion de projèctes editoriaus.
• Organizacion d'eveniments de valorizacion d'aqueth patrimòni lingüistic.

D'un aute costat un programa estructurant de restauracion de la toponimia occitana a l'escala 1/25 000^au qu'estó engatjat en associacion dab l'IGN. Ressorsas autas que son disponiblas. Que trobaratz l'actualitat e las realizacions toponimicas deu Congrès suu son portau dedicat, Lenga & Societat.

Topòc, basa toponimica referenciau

Topòc qu'ei ua basa de dadas de toponimes occitans. Qu'estó creada entà respóner a la demanda d'ua basa unica qui contieneré tots los toponimes normalizats en occitan, tant los deu territòri com los noms de país e de vilas internacionaus.

Lo Congrès qu'enterprenó de'us amassar dens ua sola atruna. Topòc que contien dejà mantun toponime occitan o internacionau, e que serà aumentat drin a drin entà vàder lo mei complet possible.

OpenStreetMap

OpenStreetMap qu'ei ua basa cartografica collaborativa en còdi obèrt. Vertadèr penent cartografic de Wikipédia, que permet a tot cadun de contribuir, quina que'n sia la lenga, a ua platafòrma qui ei d'ara enlà vaduda un estandard numeric, segon l'exemple de Géoportail e de Google Maps, integrat dens de nombrós sites e aplicacions.

Lo Congrès que versè a la comunautat l'ensemble de las soas dadas toponimicas e lo tribalh remarcable deus benevòles que permet uei de perpausar au public ua carta occitana regularament aumentada.

Vèrbòc, conjugator occitan

vèrbòc qu'ei ua aplicacion informatica qui permet de trobar suu pic la conjugason integrau de cada vèrbe occitan dab ua comoditat grana e rapiditat d'utilizacion.

Après ua purmèra version en lengadocian, dab la direccion scientifica de Patric Sauzet (president deu Conselh lingüistic deu Congrès), qu'estón integradas las versions en gascon (direccion scientifica Maurici Romieu), provençau (direccion scientifica Bernat Molin) e lemosin (direccion scientifica Joan-Loís Lévêque).

Lo Congrès que tribalha entà integrar a tèrme las conjugasons de las autas varietats.
 

Compendi

Un wiki entà apregondir la gramatica occitana

Lo praube Eric Gonzalès, ancian sòci deu Conselh lingüistic deu Congrès, que realizè un wiki entà apregondir uns punts de gramatica en occitan gascon. Que podetz cercar articles a partir de la lor tematica o en picar mots-claus dens la barra de recèrca.

Nòrmas graficas e lingüisticas

La nòrma grafica emplegada, recomandada e gerida peu Congrès permanent de la lenga occitna qu'ei la grafia dita classica. Aquera nòrma que la reconeish lo ministèri francés de l'Educacion Nacionau, la Generalitat de Catalonha e lo Conselh generau d'Aran. Que se'n hasó ua adaptacion a l'occitan aupenc orientau de las vaths occitanas d'Itàlia e a l'occitan aranés en Catalonha/Espanha.

Prononciacion grafia-fonia

Aqueths tablèus qu'illustran la prononciacion de l'occitan capvath las relacions enter la grafia e la fonia de la lenga. Que segueishen lo principi deu Congrès qui ei de valorizar çò de comun en respectar la diversitat. Que prepausan, entà cada grafèma, la soa prononciacion occitana, las principaus variacions foneticas e sons entà enténer lo grafèma prononciat.

Dins l'encastre del Tractament automatic de la lenga (TAL), e dins l'informatic en general, es essential d'aver d'estandards per que d'otisses diferents pòscan trabalhar amassa. L'interoperabilitat de las ressorsas, dels logicials es primoridiala per poder tot articular : un site web, son contengut, lo navigator que lo legís, lo sistèma d'espleitacion que fa virar lo navigator...

D'estandards nombroses son estats establits per la comunautat informatica internacionala. Pòt s'agir de nòrmas per designar de causas particularas (de lengas, de categorias gramaticalas) o de règlas per formatar de ressorsas. Mas sovent, cal adaptar aqueles estandards a las especificitat de l'occitan. Es aquí que Lo Congrès interven, en completant de nomenclaturas, en redigissent de preconizacions d'utilizacion d'unes estandards internacionals, per que totes los qu'òbran dins l'informatica per l'occitan utilizen las meteissas nòrmas, e per que lors otisses sián interoperables.

Aqueles tablèus illustran la prononciacion de l'occitan a travèrs las relacions entre la grafia e la fonia de la lenga. Seguisson lo principi d'accion del Congrès qu'es de valorizar çò comun en respectant la diversitat. Prepausan, per cada grafèma, sa prononciacion occitana, las variacions foneticas màgers e de sons per ausir lo grafèma prononciat.

Introduccion

« Mai de mila ans nos fa... » cantava Claudi Martí.

Òc, mai de mila ans nos fa que l’occitan s’escriu…

O cal ben dire que d’unes encara o sabon pas. Un collèga me disiá encara en 2006 « mais le patois, enfin je veux dire l’occitan, autrefois, ça s’écrivait pas ! ». Per « l’autrefois » li parlèri dels trobadors, de Godolin qu’a son estatua sus una plaça de Tolosa, de Mistral qu’aguèt un prèmi Nobèl, de literatura escricha, si, si, e pas orala. Expliquèri siaudament que la grafia es la faiçon d’escriure un mot, un son, e pus generalament un sistèma d’escritura organizat, coerent, normat dison d’unes, per escriure una lenga. Si, si, totas las lengas se pòdon escriure. Confirmèri que i a de lengas qu’an mai d’una grafia, que òc se vei tot còp dins La Dépêche per l’occitan, mas qu’es pas per çò que i a doas grafias que i a doas lengas.

La grafia dicha classica de l’occitan que presentam aquí torna prene sus d’unes punts la grafia dels trobadors. Òc, mai de mila ans nos fa qu’un escag de mots s’escrivon del meteis biais.

Es a la fin del sègle XIX e al començament del sègle XX que de monde coma Josèp Ros puèi Prospèr Estieu, Antonin Perbòsc, Josèp Salvat, comencèron de trabalhar a l’unificacion de la grafia de l’occitan en prepausant un sistèma adaptat de la grafia dels trobadors, diferent de la grafia mistralenca.

Puèi Loís Alibèrt, en s’apevant suls trabalhs pel catalan de Pompeu Fabre e per l’occitan de Prospèr Estieu e d’Antonin Perbòsc, endralhèt amb sa Gramatica ocitana segon los parlars lengadocians (1935), los grands principis de la novèla grafia dicha classica. L’Institut d’Estudis Occitans, creat en 1945, organizèt l’adaptacion d’aqueles principis de la grafia classica a las autras grandas variantas de l’occitan gràcias al trabalh de monde coma Robèrt Lafont, Pèire Bèc, Josèp Migòt, Joan Rós...

Passarem sus las batèstas bizantinas per d’unes cambiaments de grafèmas, « s » e « z » per exemple, o del sistèma d’accentuacion. Vegèri un jorn en classa un paure plan bon professor qu’aviá d’escolans qu’utilizavan doas edicions d’un meteis manual amb dos sistèmas d’accentuacion diferents. Imaginatz-vos lo rambalh... Tanlèu qu’escriviá quicòm, un tròç de la classa fasiá saber qu’èra pas atal dins son libre e los autres disián que si.

En 1997 lo Conselh de la Lenga Occitana (CLO) prenguèt la relèva per assegurar la gestion de la nòrma grafica e ortografica. Prepausèt de recomandacions en complement dels trabalhs precedents. Son ara en usatge, per l’essencial, sus una bona part del territòri occitan.

Lo Congrès a, dempuèi sa creacion, dins las missions que li an fisadas los actors associatius e publics de l’occitan que l’an volgut e installat, la de gerir e de far conéisser la grafia classica.

La grafia classica

Es la grafia de nòstra istòria e de la dignitat retrobada de nòstra lenga. Fa l’unitat dels parlars occitans e la continuitat de la lenga medievala a la lenga de uèi.

Es una grafia supòrt, englobanta. Un meteis mot escrich pertot de la meteissa faiçon pòt aver de prononciacions diferentas. La correspondéncia entre grafia e fonia es diferenta d’una region a l’autra, mas es atal en realitat, mai o mens, dins totas las lengas. Se l’aprenent, lo novèl locutor, coneis pas las claus d’aquelas correspondéncias se pòt enganar. Plan solide, la grafia supòrt e englobanta a de limits. I a ben de diferéncias entre variantas que son presas en compte graficament. Per exemple, la « hèsta » gascona se pòt pas escriure « fèsta » e la « chabra » se pòt pas escriure « cabra ».

Enfin, la grafia classica a tanben lo merit de far plan veire la parentat de l’occitan amb las autras lengas romanicas.

Dins las novèlas generacions de bona volontat qu’aprenon la lenga, mas tanben dins las autras, las interferéncias grafia-fonia son plan tròp fòrtas e menan un fum d’errors e de prononciacions marridas.

Se cal pas tapar las aurelhas. La grafia « paur » fa dire [pawr] a mai d’un, alara que se ditz gaireben pas enlòc atal, e totes sabèm tanben que la « a » finala e la « o » son de grafèmas que n’engarçan encara mai d’un.

Mestrejar la relacion grafia-fonia es pas tant de bon far coma çò que s’es pogut dire, sustot ara que los joves coneisson pas pro la lenga, l’ausisson pas pro, deseiretats que son, e que d’unes legisson mai que si parlan sens aver pro de referéncias oralas solidas, plan apevadas sus l’audicion, la practica e de modèls. La grafia classica necessita coma tota grafia un aprendissatge, un bon entraïnament. Passar de l’oral a l’escrich e de l’escrich a l’oral es pas totjorn de bon far, sustot que los cambiaments grafics an creat una mena d’insecuritat.

Avèm d’unes escolans que gausan pas gaire parlar en defòra de la classa. Trabucan a causa de grafèmas mal oralizats e parlan un occitan francizat sens la prosodia que lo caracteriza. Las nòrmas graficas mal assimiladas devenon d’enganas, de trapèlas.

Los objectius d’aqueles tablèus oralizats

Son pas los trabalhs, d’unes plan sabents, que mancan sul sicut de la grafia classica, mas son escampilhats, sovent parcials (generals o per una sola varianta), pas totjorn de bon mestrejar e aquesir. La prononciacion es donada amb la grafia francesa o amb l’alfabet fonetic internacional que, sol, es pas ges una garantida de bona prononciacion.

Es per aquò – e es pro novèl – que dins l’utís que farga lo Congrès, la prononciacion oralizada per de locutors ven illustrar, concretizar, exemplarizar, modelizar la teoria.

E sabèm ben qu’es plan marrit de voler far plan parlar sens son, sonque amb l’escritura. Es coma voler far nadar sens aiga. En mai, d’errors s’enquistan.

Amb aqueles tablèus lo Congrès vòl :

• facilitar pels usatgièrs la coneissença, la compreneson, la difusion e la bona utilizacion de la grafia classica, factor plan important d’unitat de la lenga occitana. La grafia classica es pas pro coneguda encara e, quand o es, es pas totjorn pro mestrejada ;
• contribuir a melhorar la relacion grafia classica - prononciacion e limitar las interferéncias que pòrtan pèrda a la qualitat de la lenga orala dels aprenents ;
• donar de reférencias escrichas e oralas ;
• respondre a la demanda de las collectivitats territorialas que nos an fisat, e nos reconeisson, aquel ròtle de referéncia, de regulacion, de gestion de la grafia. Vòlon poder dire a de portaires de projèctes que coneisson pas plan la grafia classica : « Anatz veire lo Congrès ».

Plan solide que i a pas totas las variantas, totes los parlars dins aqueles tablèus. Ne sèm demorats – grand principi del Congrès – a çò comun e a las variantas màgers. I a pas encara totas las illustracions sonòras previstas. D’unes conselhièrs nos an dich al començament, e amb rason, quand i aviá pas encara cap d’illustracion sonòra, qu’ « una cata i trobariá pas sos catons » mas solide que, quand totes los catons miaunaràn, que tot serà oralizat, cada cata coneisserà ben pus aisidament sos catons.

Aquela produccion del Congrès serà melhorada amb l’ajuda del Conselh lingüistic que trabalha sus l’actualizacion e la reformulacion de las nòrmas en usatge e amb de complements sonòrs.

L’illustration sonore des relations graphie-phonie sera complétée en insistant sur ce qui est le plus trompeur, en intégrant les mots dans des phrases pour en voir la structure, en entendre la prosodie, l'accent de phrase, les assimilations... Il faut bien y réfléchir et bien choisir mots, phrases, extraits de textes, dires, locuteurs, pour qu'ils soient d'une langue réelle, significatifs, assez pédagogiques sans trop et pour qu'ils apportent du sens pour être assez agréables et évocateurs.

La Parabòla del filh perdut, nous l'avons reprise et adaptée en hommage à Pèire Bèc, à qui l’occitan doit tant.

Ajustarem tanben de tèxtes literaris legits per la lenga culta, e d’extraches de collectatges per la lenga populara sovent mèstra per la fonologia.

De desvolopaments pedagogics aprestats per una collaboracion entre lingüistas e ensenhaires son ja demandats.

Acabarai en mercejant totes los qu’an trabalhat d’un biais o d’un autre per aquela produccion, amb una mencion especiala per Maurici Romiu, vicepresident del Conselh Lingüistic del Congrès, qu’a acceptat la responsabilitat, e lo risc tanben, de la direccion scientifica d’aquela primièra version.

Gilabèrt Mercadier, president del Congrès

Las Nòrmas Ortograficas de l'aranés

Eth 14 de gèr de 1983 es Normes ortografiques der aranés estèren adoptadas per decrèt signat peth president dera Generalitat de Catalonha e coma tau publicades en DOG num. 312 deth 16 de març deth madeish an. Er emple d'aguest e d'aguestes en toti es encastres dera vita vidanta dera societat aranesa : administracion, ensenhament e ahèrs particulars, sustot a compdar dera sua oficializacion (Lei de regim es peciau dera Val d'Aran de junhsèga de 1990) a determinat qu'aqueri punts dera normativa ortografica que balhavan lòc a quaques ambigüetats avessen d'èster tornats a campar.

Entà amiar tà devant aguest prètzhèit, eth Conselh Generau d'Aran creèc ua comission compausada per persones que heren partida dera Comission qu'elaborèc es Normes ortografiques de 1983, regent e eth burèu OFEA (Oficina de Foment e Ensenhament der Aranés deth Conselh Generau d'Aran), en tot mantier un sarrat contacte tamb eth Conselh dera lenga occitana, ada quin apertien tanben quauques persones qu'en sòn dia heren partida dera vielha Comission.

Es diferéncies enter es dues « normes », era originau e era revisada, son plan petites e superficiaus quan aguestes s'apliquen ben, causa que mos hè assolidar que podem parlar d'ua soleta norma que teng dues variantes.

Grafia comuna de la lenga occitana

La nòrma grafica emplegada, recomandada e gerida pel Congrès permanent de la lenga occitana es la « grafia classica ». Aquela nòrma es reconeguda pel Ministèri francés de l’Educacion Nacionala, per la Generalitat de Catalonha e pel Conselh generau d’Aran. Es estada tanben adaptada a l'occitan alpin oriental de las valadas occitanas d'Itàlia. 

Foguèt endralhada dins la Gramatica occitana segon los parlars lengadocians de Loís Alibèrt publicada en 1935, puèi, après la segonda guèrra mondiala, aquela nòrma ortografica de l’occitan foguèt gerida al sen de l’Institut d’Estudis Occitans (I.E.O.) e s'adaptèt a las grandas variantas de la lenga. En 1997, d’universitaris e de militants culturals creèron lo Conselh de la lenga occitana (C.L.O.).

L’autoritat scientifica d’aquel conselh foguèt reconeguda pel Conselh Generau d’Aran e per las associacions e las federacions istoricas occitanas, mas lo C.L.O. daissèt pauc a pauc sas activitats al començament de las annadas 2000. De membres del C.L.O. redigiguèron un tèxte comun amb de principis màgers e de modalitats d’organizacion per un organisme de regulacion de l’occitan. Lo tèxte aguèt un consensus politic e institucional e a l’Amassada de Vielha en Val d’Aran lo 23 de mai de 2008 ont èran representadas las collectivitats territorialas, las institucions e las associacions istoricas. Amassa, lancèron lo procèssus de creacion de l’organisme de regulacion de l’occitan : lo Congrès permanent de la lenga occitana, installat oficialament a l’Ostal de Region Aquitània a Bordèu lo 16 de decembre de 2011.

Lo Conselh lingüistic del Congrès es a actualizar e a completar las nòrmas ortograficas e oralas del Conselh de la lenga occitana. Per las principalas relacions grafia-fonia se pòt ja consultar sul site de tablèus illustrats sonorament aprestats pel Congrès per respondre als besonhs dels usatgièrs.

Valadas occitanas d'Itàlia

Nòrmas ortogràficas, chausias morfològicas e vocabulari de l’occitan alpin oriental

La « Comission Internacionala per la Normalizacion Linguística de l’Occitan Alpin » es estaa creaa en 1999 sus propòsta de la Comunitat de Montanha de la Val Maira e dins lo quadre de la mesura 4.2 de la convencion Interreg II Itàlia - França. 

Aquesta comission era formaa da Giovanna Bianco, Franco Bronzati, Jean-Michel Effantin, Philippe Martel e Rosella Pellerino, abo la collaboracion de Dario Anghilante, e coordinaa da Xavier Lamuela. Son encharja era de propausar una ortografia e una varietat referenciala per l’ensem di parlars occitans alpins presents dins lo territòri de la Region Piemont e d’illustrar sa chausia abo un diccionari de uech mila paraulas.

La conven de mencionar quala es la relacion entre la lenga de las valadas dal Piemont e lhi autri dialèctes occitans. Lhi parlars dal nòrd, de las vals d’Ols, Cluson e Sant Martin, continuon sensa chambiaments importants aquilhi dal caire francés; pus al sud, la se fai gradualament la transicion vèrs lo piemontés, mas las características occitanas son sempre presentas e la referéncia a l’ensem de la lenga possibla.

Una varietat referenciala deu èsser generalament compresa e acceptaa. Un principi útil per l’establir es aquel de cerchar la forma de lenga que, apresa da un estrangier, lhi permeteria de comunicar normalament en donant l’impression de parlar una varietat que seria pas jamai aquela de l’interlocutor mas que poeria èsser aquela d’un luec ben pròche. Dins nòstre cas la fragmentacion dialectala permet pas de far aquò per tot l’ensem de las varietats presentas, mas, en o fasent per las valadas centralas, la s’obten já un modèl de lenga disponible per qualqui usatges generals. D’autre caire, dins la varietat propausaa, tot en cernent las características di parlars centrals, de solucions d’autras oríginas son estaas aculhias quand las semelhavon preferiblas, generalament perque las èron menc tributàrias de las influéncias italiana e piemontesa.

En tot cas, en emplegant l’ortografia comuna, chascun pòt escriure dins sa pròpria varietat d’una maniera accessibla per l’ensem de lhi occitanòfons; aquò permet l’usatge de varietats localas dins ben de situacions pròprias de la varietat referenciala simplament en levant qualquas características tròp marcaas. Chal tenir da ment que la pràctica generala de l’occitan admet una lònja sèria de características dialectalas dins l’usatge cultivat; aquesta propòsta de varietat referenciala deu èsser donca presa coma un exemple de forma possibla per l’usatge general e non pas coma una lenga normativa rígida. Solament la pràctica abituala d’aquesta forma de lenga permeterè de fixar çò que chasque varietat locala lhi poerè aportar e çò que convenerè a l’usatge general. En consequéncia, la gramàtica e lo diccionari son presentats coma una caracterizacion de la varietat propausaa, en laissant de plaça, sus ben de ponchs, a de solucions alternativas.

Xavier Lamuela, coordinator de la Comission Internacionala per la Normalizacion Linguística de l’Occitan Alpin