Aquela novèla circulara es nascuda del rambalh provocat per la lamentabla censura pel Conselh constitucional de l’ensenhament immersiu, metòde pedagogic que fa de la lenga segonda a aprene la mai emplegada dins l’aprendissatge e la vida de la classa.
Es aquel biais d’ensenhar que salva lo francés al Quebèc e qu’es emplegat pels licèus franceses a l’estrangièr !
Es practicat dins las escòlas associativas dempuèi 40 ans e es estat reconegut per una larga majoritat dels parlamentaris que an votada la « lei Molac » que lo dubrís per l’ensenhament public. Es lo primièr ministre que, per calmar lo jòc e salvar l’immersiu, a missionat dos deputats puèi lo Ministèri de l’educacion nacionala, que seriá estat complici de la censura... per trobar una solucion.
Dins la novèla circulara, çò de bon es que :
- ensaja de legitimar e securizar la pedagogia immersiva, de passar per dessús la censura del Conselh Constitucional,
- rapèla l'interès e l’apòrt de l’ensenhament de las lengas regionalas,
- refresca las circularas precedentas e las possibilitats teoricas actualas d’ensenhament,
- balha l’impression que i a ben una politica en favor de las lengas regionalas çò que pòt ajudar a manténer o desvolopar l’ensenhament de l’occitan quand e ont la pression del terren serà pro fòrta,
- ajusta a la lista de las lengas que se pòdon ensenhar lo flamenc, lo francoprovençal, lo picard e doas lengas de Maiòta.
Los limits de la circulara
Calrà veire se lo Conselh constitucional tòrna pas atacar l’immersiu per inconstitucionalitat al nom d’una analisi ideologica e pas juridica ni mai istorica de l’article dos de la constitucion que ditz que « La langue de la République est le français ». Lo Conselh Constitucional vòl pas saber qu’èra estat plan dich en 1992, quand s’ajustèt a la constitucion l’article dos, que podiá pas servir contra las lengas regionalas mas qu’èra per frenar l’invasion de l’anglés... D’uèi es utilizat a la revèrs ! Una revision constitucionala fariá mestièr mas es pas ganhada.
La circulara balha l’impression que las possibilitats mancan pas mas tot demòra facultatiu per l’Educacion nacionala. D’unas acadèmias, d’unes establiments pòdon contunhar tranquilament de far pas res e quitament de far mens se i a pas pro de pression... Per la constitucion e la lei, las lengas regionalas son un patrimòni de França... Pel President e pel Primièr Ministre son un « trésor national » mas cada nivèl de l’Educacion nacionala se garda lo drech de las daissar perir !
Plan grèu tanben, la circulara :
- balha pas un estatut a las lengas regionalas e una plaça especifica dins l’ensenhament coma patrimòni, çò que las condemna en las daissant sistematicament en concurréncia amb d’autras matèrias en particular las lengas estrangièras,
- restablís pas cap de las nombrosas possibilitats suprimidas dempuèi 2003.
E çò pus inacceptable e fa plan pensament es que cita un tròç de l’article 7 de la lei, mas se permet quitament de l’abracar, la prend pas vertadièrament en compte e prevei pas ges sa mesa en òbra alara qu’es, amb la possibilitat d’una ofèrta per totes los escolans, l’avançada maja de la lei1.
La circulara es çaquelà un pas, mas un pas que basta pas. Los efectius d’escolans en occitan son en baissa. La circulara los farà pas créisser. Per tornar amodar l’ensenhament de las lengas regionalas cal :
- un vertadièr estatut e una plaça per que siá pas sistematicament en concurréncia amb d’autras disciplinas,
- de mejans, de formacions. An demesit per l’occitan aquestas darrièras annadas.
- de decrets, d’arrestats, una novèla lei benlèu sus çò que pòt pas decidir una simpla circulara,
- una vertadièra politica lingüistica amb la mesa en òbra d’un biais volontarista per l’Estat e las regions de l’article 7 de la « Lei Molac » per l’ofèrta per totes.
La creacion efectiva del Conselh interministerial de las lengas regionalas, l’organisme interministerial de concertacion anonciat pel Primièr Ministre, que pòt contribuir a definir e metre en òbra las mesuras e mejans, per « garantir la transmission » coma diguèt o voler.
I a encara de trabalh.
Gilabèrt Mercadièr,
President del Congrès permanent de la lenga occitana
- Legir tanben : lo comunicat del collectiu Pour que vivent nos langues.
1 : Article 7 de loi no 2021-641 du 21 mai 2021
La section 4 du chapitre II du titre Ier du livre III du code de l'éducation est complétée par un article L. 312-11-2 ainsi rédigé : « Art. L. 312-11-2.-Sans préjudice de l'article L. 312-11-1, dans le cadre de conventions entre l'Etat et les régions, la collectivité de Corse, la Collectivité européenne d'Alsace ou les collectivités territoriales régies par l'article 73 de la Constitution, la langue régionale est une matière enseignée dans le cadre de l'horaire normal des écoles maternelles et élémentaires, des collèges et des lycées sur tout ou partie des territoires concernés, dans le but de proposer l'enseignement de la langue régionale à tous les élèves. »